درمان کلاب فوت | clubfoot چیست [انواع و نحوه تشخیص]

کلاب فوت (clubfoot) یا به اصطلاح پا چنبری یکی از مهمترین و شایع ترین دفورمیتی ها که به صورت مادرزادی در پا به وجود می اید که این مشکل سبب چرخش پا به سمت داخل، پایین و عقب و همچنین در مواردی چرخش پاشنه پا به سمت داخل می شود. تقریبا از هر ۱۰۰۰ نوزاد به دنیا امده یکی از کودکان مبتلا به این مشکل هستند و سالانه بیش از ۱۰۰٫۰۰۰ کودک با کلاب فوت مادرزادی در سرتاسر دنیا متولد می شوند که ۸۰٪ این تعداد در کشورهای در حال توسعه است. شیوع این ضایعه در پسران دو برابر دختران است و در نیمی از موارد به صورت دو طرفه دیده میشود و در یک چهارم بیماران یک سابقه ی خانوادگی از بیماری وجود دارد. بنابراین میتوان گفت این عارضه یا بد شکلی پا درصد شیوع قابل شماری دارد.

دریافت وقت آنلاین از کلینیک پیکره مشهد

برای رزرو وقت فوری به صورت تلفنی کلیک فرمایید

البته کلاب فوت در دوران کودکی و نوزادی دردناک نیست اما در صورتی که درمان نشود همچنان بد شکل می ماند و نوزاد نمی تواند فعالیت طبیعی مانند نوزادان دیگر داشته باشد. همچنین کلاب فوت درمان نشده باعث ایجاد مشکلات فیزیکی، اجتماعی، روانی و اقتصادی عمیقی برای بیماران و خانواده آنها و حتی جامعه می شود. در مجموع، کلاب فوت درمان نشده شدید ترین و بیشترین علته مشکلات و ناتوانی های فیزیکی در بین اختلالات و نارسایی های سیستم استخوانی - عضلانی است.

علت به وجود امدن کلاب فوت

علت این عارضه به صورت کامل مشخص نشده است اما از علل به وجود آمدن این عارضه می توان به علل محیطی بخصوص علل ژنتیکی اشاره کرد. چرا که اغلب احتمال ابتلای نوزادان به این بیماری در خانواده هایی که سابقه ابتلا داشته باشند بیشتر است. کلاب فوت، بدشکل گیری جنینی نیست و پایی که در ابتدای جنینی به طور طبیعی رشد می کند، در ۳ ماهه دوم حاملگی می تواند به سمت ایجاد انحراف کلاب فوت برود. بنابراین کلاب فوت نیز همچون دیسپلازی هیپ و اسکولیوز ایدیوپاتیک، یک انحراف و تغییر شکل ضمن رشد است.

باید توجه داشته باشید که پای چنبری یا همان club foot در موارد جدی تری مانند اسپینا بیفیدا (نقص مادرزادی ستون فقرات) نیز پدید می آید. در مواردی ممکن است به دلیل اختلالات عصبی عضلانی احتمالی در مغز و نخاع این عارضه صورت گیرد. ناهنجاری های اسکلتی مثل اسپینا بیفیدا یا یک بیماری رشد لگن معروف به دیسپلازی هیپ نیز می توانند در به وجود امدن این عارضه دخیل باشند.

در کلاب فوت جلوی پا حالت سوپینیشن دارد که در نتیجه باعث افزایش قوس کف پا می شود. در ضمن متاتارس ها هم حالت خم شده به طرف پایین (فلکسیون) دارند. همچنین ليگامان های پشتی و داخلی مچ پا و استخوان های تارس، بسیار کلفت و ضخیم بوده و بنابراین به شدت پا را در حالت equinus و استخوان های ناویکولار و کالکانئوس را در حالت اداکسیون و چرخش داخلی نگاه می دارند.

نحوه تشخیص کلاب فوت

پای چنبری یا club foot معمولا پس از تولد نوزاد قابل تشخیص است. کلاب فوت قبل از تولد قابل درمان نیست اما تشخیص کلاب فوت در هنگام بارداری به کمک اسکن اولترا سوند می تواند به شما کمک کند که بفهمید پس از تولد چه اتفاقی برای نوزاد به دنیا امده می افتد. البته قبل از هفته ۱۶ جنینی، به ندرت ممکن است که کلاب فوت با سونوگرافی تشخیص داده شود.

پای چنبری معمولا در نوزادان در عرض ۳ ماه درمان و تصحیح می شود اما برخی از نوزادان ممکن است به چند جلسه فیزیوتراپی هم نیاز داشته باشند.

در بزرگسالان با معاینه فیزیکی پزشک قابل تشخیص است در موارد مورد نیاز پزشک دستور عکس برداری با اشعه ایکس نیز می دهد.

انواع کلاب فوت

سه نوع اصلی از پای چنبری وجود دارد:

1. نوروژنیک
2. ایدیوپاتیک
3. سندرومیک

کلاب فوت ایدیوپاتیک

شایع ترین نوع پای پرانتزی در نوزادان شاهد هستیم که در موارد بسیار زیادی تنها یک پا را تحت تاثیر قرار داده و بیشتر در نوزادان پسر شایع می باشد.

کلاب فوت عصبی یا  نوروژنیک

ناشی از یک بیماری عصبی است که با کمک اعصاب به درگیری در ناحیه پا منجر می شود وضعیتی که سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار داده و عامل این عارضه است. دو نمونه از یک بیماری عصبی که سبب این پدیده می شوند شامل فلج مغزی و اسپینا بیفیدا (نقص مادرزادی ستون فقرات) هستند.

کلاب فوت سندرومیک

پا چنبری سندرمی که در این نوع clubfoot پا با سایر شرایط بالینی مرتبط است و نشان دهنده یک سندروم زمینه ای می باشد آرتروکریپوزسندروم انقباض همی ملیای تیبیا و کوتولکی  از انواع بیماری های سندرمی هستند که سبب به وجود امدن این عارضه می شوند.

علائم کلاب فوت

در کلاب فوت کوتاه شدن داخل ساق پای شخص باعث غیر عادی شدن شکل استخوان ها شده و تاندون آشیل سفت می شود که اگر این عارضه درمان نشود سبب می شود که به نظر برسد فرد روی مچ پا یا کناره های پا راه می رود.

این عارضه در مواردی سبب می شود که:

• قسمت بالای پا به سمت پایین یا گاهی داخل بچرخد و در موارد شدید پا به صورت وارونه به نظر برسد.
• اگرفقط یک پا تحت تاثیر قرار گرفته باشد معمولا کوتاه تر از پای دیگر به نظر می رسد.
• ماهیچه های ساق پای شخص به سمت توسعه نیافتگی تمایل پیدا می کنند.
• در بیشتر کودکان به صورت پای پرانتزی بروز پیدا می کند.

روش های درمان پاچنبری

روش های درمان برای عارضه کلاب فوت بسیار متفاوت است اما دو گزینه اصلی وجود دارد که کشش (گچ گیری) و جراحی را  شامل می شود. متخصص ارتوپد بهترین گزینه را با توجه به ویژگی خاص پای کودک شما توصیه و تجویز می کند.

روش گچ گیری و کشش

اکثر کلاب فوت ها را می‌توان در نوزادی در حدود ۶ تا ۸ هفته، بوسیله ی دست کاری و گچ گرفتن از نوک انگشتان تا ران مناسب اصلاح کرد. روش گچ گیری و کشش در واقع از مراحل روش درمان معروف پونستی شناخته می شود. این مرحله شامل ترکیبی از گچ گیری سریالی و نرمش های کششی می باشد ، به این صورت که گچ هر هفته عوض می شود و در هر تعویض، پزشک پا را بیشتر اصلاح می کند .سپس بوسیله ی یک جراحی سطحی تاندون آشیل آزاد شده و پس از آن برای چند هفته دیگر مجددا گچ گیری صورت می گیرد تا بیشترین اصلاح صورت گیرد ،این روش ۲ تا ۳ ماه طول میکشد.

درمان با استفاده از تکنیک پونستی در حال حاضر استراتژی درمانی استاندارد برای دفورمیتی کلاب فوت به شمار می‌رود ، مطالعات زیادی بر روی این موضوع در گروههای مختلف قومی انجام شده است این روش همچنین برای کلاب فوت سندرمی و عودهای پس از عمل جراحی کاربرد دارد.

برای دستیابی به نتایج بهتر، درمان باید در هفته یا دو هفته اول زندگی آغاز شود.

پس از اتمام گچ گیری اغلب این نوزادان برای سفتی تاندون آشیل به وجود آمده نیاز به جراحی سریعی به نام تنوتومی دارند که پزشک به کمک یک چاقوی ظریف جراحی این کار را انجام می دهد. این برش در این جراحی بسیار ظریف و کوچک است به صورتی که حتی نیاز به بخیه ندارد. پس از آن مجدد گچ گرفته می شود تا تاندون آشیل ترمیم و حفاظت شود و درمان صورت گیرد.

پس از اصلاح ناهنجاری، کلاب فوت تمایل به بازگشت دارد، برای جلوگیری از بازگشت مجدد، هنگام برداشتن آخرین گچ باید یک اسپلینت را بصورت ۲ تا ۳ ماه تمام وقت بپوشد و پس از آن در شب به مدت ۳ تا ۴ سال پوشیده شود.

بریس برای کلاب فوت

مرحله بعد از روش گچ گیری که مرحله بسیار مهم شناخته می شود بریس گذاری نام دارد که بعضی از افراد به آن کفش کلاب فوت نیز می‌گویند. حتی پس از اصلاح موفقیت آمیز با گچ گیری امکان عود شدن این عارضه وجود دارد و به جهت حصول اطمینان این که وضعیت اصلاح شده دائمی می باشد و درمان قطعی است کودک نیاز به استفاده از بریس دارد.

بریس باعث قرار گرفتن پا در حالت و زاویه درست می شود و استفاده از بریس طبق اصول و مدت زمان تجویز شده توسط پزشک بسیار مهم و ضروری می باشد. روش پونستی که بالاتر مراحل آن را به ترتیب توضیح دادیم از روش های درمانی معروف پا چنبری می باشد اما نکته مهم و حائز اهمیت در این روش استفاده صحیح و اصولی از بریس است که والدین باید نسبت به پیگیری تهیه و استفاده کودک از بریس دقت کنند و برای حفظ دامنه حرکتی پای کودک و قطعی شدن درمان افراد از بریس کمک گرفته می شود.

بریس های اصلاحی برای پاچنبری توسط کارشناسان ارتوز و پروتز به صورت کاملا تخصصی در کلینیک پیکره ساخته و طراحی می شود و صفر تا صد نکات استفاده و مراحل استفاده از آن توسط کارشناس آموزش داده میشود.

اسپلینت

اسپلینت شامل یک بار بین دو کفش، به فاصله ی یک اینچ بیشتراز طول شانه های کودک می باشد. و کفش ها در انتهای بار با زاویه ی حدود ۷۰ درجه اکسترنال روتیشن و ۱۵ درجه دورسی فلکشن تنظیم میشود.همچنین کفش دارای یک بند در بالای پاشنه است تا از افتادن کفش جلوگیری کند، در ابتدا کودک هنگام تلاش برای دست و پا زدن احساس ناراحتی می کند ولی به زودی یاد می گیرد که هر دو پا را همزمان بلند کند و راحتی بیشتری می کند.

در کودکانی که یک پای کلاب دارند پای مقابل در ۴۰ درجه چرخش خارجی ثابت میشود.

درمان جراحی کلاب فوت

در مواردی که پای چنبری عود کند و شدیدو شدیدتر شود و روشهای غیر جراحی بخصوص روش پونستی معروف برای بیمار از نظر پزشک کارساز نباشد . در کودکانی که دفورمیتی های شدید دارند جراحی پیشنهاد می گردد که توسط متخصصین ارتوپدی انجام میشود.

کمتر از ۵ درصد نوزادان متولد شده با کلاب فوت دارای علائم بسیار شدید هستند و به کشش پاسخ نمی دهند، که این نوزادان نیاز به درمان خاص و جراحی دارند ،با این وجود اگر بتوان در حد امکان از عمل جراحی استخوان و مفاصل به طور کلی اجتناب کرد نتایج بهتر است.

درمان جراحی

اگرچه بسیاری از موارد کلاب فوت با روشهای غیر جراحی با موفقیت درمان میشوند، گاهی اوقات بد شکلی به طور کامل قابل اصلاح نیست و یا به دلیل سهل انگاری والدین در پیگیری برنامه درمان برگشت می کند، در چنین مواردی به ناچار به جراحی روی آورده می شود،از طرفی چون جراحی معمولاً به سفت تر شدن کف پای نوزاد، به ویژه هنگام رشد وی منجر می‌شود، پزشکان نهایت تلاش را می‌کنند تا بدشکلی را به کمک روش‌های غیر جراحی اصلاح کند.

همانطور که گفته شد پای کلاب،حتی پس از اصلاح موفقیت آمیز غیر جراحی یا جراحی معمولاً برگشت می کند ، بنابراین تاکید می شود برای حصول اطمینان از اصلاح دائمی بدشکی پای نوزاد، تا چند سال از بریس استفاده شود. .

بریس ها انواع گوناگونی دارند که همگی از کفش، صندل یا اسپلینت های سفارشی متصل به دو سر یک میله تشکیل می‌شوند.این میله می‌تواند ثابت یا متحرک باشد که با توجه به شرایط نوزاد بهترین و مناسب ترین نوع بریس برای او تجویز می شود.

جلوگیری از برگشت کلاپ فوت

یکی از مهم‌ترین اقدام‌ها جهت جلوگیری از بازگشت کلاب فوت یا پاچنبری استفاده درست و به‌موقع از بریس است چرا که بعد از انجام پروسه درمان (روش پونستی) باید با استفاده از بریس (ارتوز) پاها را در حالت درست و استاندارد قرار داد تا اصلاح به‌صورت کامل صورت بگیرد.
اگر بریس تجویز شده توسط پزشک به‌درستی استفاده نشود و پیگیری لازم جهت اصولی استفاده کردن ارتوز صورت نگیرد درمان قطعی نمی‌شود و احتمال بازگشت پا چنبری افزایش می‌یابد.
بریس باید دقیقاً طبق دستور پزشک توسط کارشناسان و متخصصین ارتوز پروتز در پروسه طراحی و ساخت قرار گیرد.
پس از تکمیل شدن پروسه ساخت و طراحی نکته حائز اهمیت استفاده صحیح، اصولی و ‌دقیق از بریس می‌باشد که باید طبق دستور پزشک در زمان معین شده استفاده شود.
بعد از بریس یکی از مهم‌ترین روش‌ها جهت جلوگیری از بازگشت کلاب فوت انجام تمرینات و ورزش‌های اصلاحی می‌باشد که توسط فیزیوتراپ و یا زیر نظر مراکز درمانی ورزش‌های اصلاحی تحت عنوان ورزش‌های اصلاحی انجام می‌شود.

درمان کلاب فوت در مشهد

ما در کلینیک پیکره با بهره گیری از تجربه بلند مدت و کادری مجرب با استفاده از تکنولوژی روز دنیا با کمک متخصصین و کارشناسان در حوزه ارتوز، پروتز و به مشاوره تخصصی و ساخت و طراحی کاملاً اصولی انواع ارتوز و پروتز جهت کمک به توانبخشی بیماران همچنین اصلاح پاچنبری مشغول هستیم.

جهت سفارش انواع پروتز و ساخت طراحی کاملا اختصاصی ارتوپد های اصلاحی و مشاوره رایگان از کارشناسان ما با شماره ۰۵۱۳۸۸۴۹۸۸۶ در تماس باشید و با تعیین وقت قبلی به کلینیک ما مراجعه نمایید.

آدرس کلینیک پیکره

کلینیک ارتوپد فنی پیکره

مشهد، خیابان کوهسنگی، کوهسنگی ۸، پلاک ۱ (ساختمان پلاتینیوم)، طبقه دوم، واحد ۷

مشهد

تلفن: ۰۵۱۳۸۸۴۹۸۸۶
URL: https://peykare.com