از علت تا درمان چرخش مچ پا [تاثیر چرخش پا در زانوها]

آیا تا به حال احساس کرده‌اید که هنگام راه رفتن یا دویدن قوزک پاهایتان به صورت غیر طبیعی به سمت داخل یا خارج می‌چرخند؟ البته این چرخش تا حد نرمال، بخشی از مرحله گذاشتن پا روی زمین است (حرکت بهینه و پایداری بدن) اما اگر بیش از حد باشد و به خصوص اگر کف پای شما صاف باشد احتمالاً باعث ایجاد احساس درد در زانو و کمر شده که در ادامه به صورت کامل از علت این مشکل تا روش‌های درمان توضیح داده می‌شود.

دریافت وقت آنلاین از کلینیک پیکره مشهد

علت چرخش مچ پا به داخل و خارج

چرخش مچ پا به داخل یا خارج ممکن است با توجه به شرایط و ویژگی‌های هر فرد به عوامل مختلفی برگردد. این مسئله می‌تواند به علت عوارض جسمی، شرایط زندگی، فعالیت‌های روزمره و حتی به صورت ارثی باشد. در ادامه در سایت کلینیک ارتوپدی فنی پیکره به برخی از علل متداول این مشکلات مچ پا اشاره می‌کنیم:

1. ضعف عضلات: ضعف عضلات پا می‌تواند باعث عدم توانایی بدن در حفظ موقعیت مناسب مچ پا شود و به انحراف‌هایی از جمله چرخش به داخل یا خارج منجر شود.
2. آسیب‌های عضلانی و بافتی: آسیب‌هایی همچون مشکلات عضلانی، التهاب مچ پا، ورم مفصلی و غیره می‌تواند به اختلال در قرارگیری مچ پا منجر شود.
3. پاد زاویه‌های ناقص (زاویه بین دو استخوان در مفصل): اگر پاد زاویه‌های بدن به ویژه پاد زاویه‌های زانو (زاویه بین استخوان ران و استخوان ساق)، با زاویه بیش از ۱۵ درجه باشند می‌تواند تأثیر منفی بر موقعیت مچ پا داشته باشد.
4. فعالیت‌های ورزشی نادرست: اجرای حرکات و تمرینات ورزشی به شکل نادرست می‌تواند عضلات را تضعیف کرده و به تغییرات مچ پا منجر شود.
5. استفاده از کفش‌های نامناسب: استفاده از کفش‌هایی که قدرت پشتیبانی و پایه‌های مناسب ندارند، می‌تواند تأثیر منفی بر قرارگیری مچ پا داشته باشد.
6. عوامل ژنتیکی: برخی اختلالات قرارگیری مچ پا وارثی و به دنبال ژنتیک می‌باشند.

اگر مشکلات مربوط به مچ پا باعث ناراحتی یا محدودیت‌های جدی در عملکرد شما شده باشد، توصیه می‌شود که با کارشناسان ما در کلینیک ارتوپدی فنی پیکره تماس گرفته و حتماً یک وقت ملاقات داشته باشید زیرا درمان به موقع مسئله بسیار مهمی است که هرچه سریع‌تر انجام شود تأثیر بیشتری دارد.

تفاوت چرخش پا به داخل با چرخش پا به خارج مچ پا

تفاوت اصلی بین چرخش مچ پا به داخل و به خارج در جهتی است که مچ پا حرکت می‌کند:

1. چرخش به داخل (پروناسیون): در این حالت، مچ پا به سمت داخل بدن حرکت می‌کند. این وضعیت ممکن است ناشی از ضعف عضلات، عوارض بافتی یا فرایندهای دیگر باشد. این مشکل ممکن است منجر به ناراحتی و آسیب به بافت‌های مرتبط شود.
2. چرخش به خارج (اورسیون): در این حالت، مچ پا به سمت بیرون بدن حرکت می‌کند. ممکن است این وضعیت ناشی از عواملی همچون آسیب‌های عضلانی، اختلالات ساختاری یا شرایطی مانند استفاده از کفش‌های نامناسب باشد.

در هر دو حالت، ممکن است این تغییرات موقتی باشند یا نشانگر مشکلات جدی‌تر در ساختار یا عملکرد مچ پا باشند.

تاثیر چرخش پا بر روی زانو ها

وقتی پاها به طور غیرطبیعی حرکت می کتند بر ساختار قسمت های بالاتر در بدن نیز تاثیر می گذارند و باعث می شود زانوها و لگن دچار درد شده و سریعتر فرسوده شوند.

دو اصطلاح رایج برای توصیف وضعیت پاها پرونیشن (pronation) و سوپینیشن (supination) هستند که در هر دوی این موارد برای مفصل زانو مضر هستند زیرا باعث حرکت بیش از حد و فشار روی مفصل زانو می شوند.

پرونیشن مضر است زیرا وقتی پاها به سمت داخل می چرخند، ساق پا (تیبیا) و استخوان ران (فمور) نیز به سمت داخل می چرخند. این امر با ایجاد حرکت بیش از حد یا فشار به یک طرف زانو، باعث فشار روی مفصل زانو می شود. پرونیشن همچنین منجر به زانوهای ضربدری (Genu Valgum) می شود که باعث می شود زمانی است که زانوها به سمت هم متمایل شوند، قسمت بیرونی مفصل زانو نسبت به داخل آن باریک شود.

سوپینیشن برعکس پرونیشن مضر است و هنگامی که پاها به سمت بیرون می چرخند باعث فشار و کشیدگی در طرف مقابل زانو می شود و منجر به زانوهای پرانتزی (Genu Varm) می شود یعنی زانوها از هم دور می شوند. سوپینیشن همچنین باعث باریک شدن فضای مفصل در داخل زانو و حتی ممکن است منجر به محدودیت در جذب ضربه شود یعنی اگر ضربه ای وارد شود باید به جایی دیگر منتقل گردد و بخشی از آن نیز توسط مفصل زانو جذب می شود.

روش تشخیص چرخش مچ پا

برای تشخیص مشکلات مرتبط با چرخش مچ پا، متخصص ارتوپدی یا کارشناس ارتوپدی فنی ممکن است از روش‌های مختلفی استفاده کند. یکی از این روش‌ها بررسی فیزیکی است، متخصص یا کارشناس ممکن است با بررسی فیزیکی مچ پا، اندازه‌گیری حرکت، ارزیابی قدرت، استقامت عضلات و بررسی وضعیت بافت‌های اطراف مچ پا، به تشخیص مشکلات می‌پردازد.

هرچند تنها ارزیابی قدرت و استقامت نیست بلکه وجود درد در ناحیه قوس پا یا کف پا یا مچ باعث بروز این نوع ارزیابی توسط متخصص ارتوپد می‌شود. (همچنین کفش فرد هم اگر دچار دفورمیتی شده باشد می‌تواند یکی از نشانه‌های چرخش مچ پا باشد)

روش تشخیص دیگر راه رفتن بیمار بر روی گیت اسکن بوده که اسکن کف پا گرفته می‌شود و برای بررسی الگوی حرکت و توزیع وزن بر روی مچ پا و دیگر نقاط تحت پشتیبانی از این روش استفاده می‌شود که به‌روزترین راه تشخیص می‌باشد.

درمان چرخش مچ پا

درمان مشکلات مرتبط با چرخش مچ پا می‌تواند بسته به شدت مشکل و نیازهای فرد متفاوت باشد. اگر شدت مشکل کم باشد، ممکن است فقط استفاده از کفی اختصاصی کافی باشد که باعث پشتیبانی مناسب از مچ پا و کاهش فشارهای نامناسب می‌شود.

اما اگر شدت مشکل بسیار زیاد باشد، ممکن است نیاز به استفاده هم‌زمان از کفی اختصاصی و کفش ارتوپدی باشد. کفی اختصاصی برای اصلاح الگوی حرکت مچ پا و پشتیبانی از آن استفاده می‌شود، در حالی که کفش ارتوپدی با قابلیت پشتیبانی از مچ پا و توزیع مناسب فشارها بر روی پا بهبودی بیشتری را فراهم می‌کند.

در هر صورت توصیه می‌شود که حتماً با مشاوره با کارشناس ارتوپد فنی یا متخصص ارتوپد، برای ساخت کفی اختصاصی اقدام نمایید و در صورت نیاز با توجه به نظر کارشناس کفش ارتوپدی را برای اثر بخشی بیشتر و استفاده نمایید تا بهترین نتایج را برای بهبود، کاهش درد و علائم بیماری داشته باشید.

البته راه‌های دیگری نیز توصیه می‌شود از جمله:

1. تمرینات تقویتی و استقامتی: انجام تمریناتی که به تقویت عضلات پا و مچ پا کمک کند، می‌تواند بهبود قوام و پایداری مچ پا را فراهم آورد. این تمرینات معمولاً شامل انواع تمرینات ایستایی و داینامیک برای تقویت عضلات مختلف مچ پا است.
2. فیزیوتراپی: جلسات فیزیوتراپی شامل استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند ماساژ، تمرینات کنترل حرکت و تعادل و توان‌بخشی عضلات می‌شود. این روش می‌تواند به تقویت عضلات، افزایش انعطاف پذیری و بهبود کارایی مچ پا کمک کند.
3. جراحی: از این روش در مواردی که چرخش به شدت زیاد باشد استفاده می‌شود که معمولاً بسیار نادر است.

بازه درمان چرخش پا

بازه درمانی برای مشکلات چرخش مچ پا به داخل یا به خارج بستگی به علت و شدت مشکل، نوع درمان انتخابی و پیشرفت درمان دارد.

معمولاً در کودکان زیر ۸ سال است امکان درمان کامل درصد موفقیت بسیار بالایی دارد و بازه درمان با روش های غیر تهاجمی مانند کفی اختصاصی و کفش ارتوپدی حداقل ۶ ماه و بیشتر به طول می انجامد.

در سنین بالاتر با توجه به سن و شدت مشکل در ابتدا سعی در جلوگیری از پیشرفت و بدتر شدن چرخش می‌شود و در صورت امکان برای درمان نیز اقدام می‌شود.

که در هر دو مورد، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. استفاده از کفی اختصاصی: به طور معمول حداقل زمان استفاده از کفی اختصاصی ۶ ماه بوده که بعد از این زمان با معاینه تشخیص داده می شود که نیاز به افزایش زمان می باشد یا خیر.
2. استفاده از کفش‌های ارتوپدی: استفاده از کفش‌های با پشتیبانی مناسب و طراحی صحیح می‌تواند کمک به بهبود برای مشکلات مرتبط با مچ پا باشد که این تغییر معمولاً به مدت زمان طولانی‌تری ادامه می‌یابد.
3. فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی: این روش درمان زمان مشخصی ندارد و به شدت چرخش بستگی دارد.
4. درمان دارویی یا تزریقات: برای کنترل التهاب و درد، ممکن است پزشک ارتوپد داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) یا تزریقات موضعی را تجویز کند که این درمان ممکن است تا دو هفته ادامه داشته باشد.
5. جراحی: در موارد شدید و مقاوم به درمان، جراحی ممکن است لازم باشد که بازه درمانی پس از جراحی ممکن است چند ماه یا بیشتر نیاز داشته باشد.

در هر صورت، توصیه می‌شود با پزشک ارتوپد یا کارشناس ارتز و پروتز خود مشورت کنید تا بهترین راهکار برای مشکلات مربوط به مچ پا خود را بررسی و زمان درمان را به صورت تقریبی به شما بیان کنند.

اگر مشکل چرخش مچ پا را درمان نکنیم چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

اگر مشکل چرخش مچ پا را درمان نکنیم به طور کلی باعث زانو درد، کمر درد، بی ثباتی پا و بسیاری مشکلات دیگر می‌شود که می‌تواند باعث ایجاد فشار روی انگشتان پا و همچنین باعث چرخش بیش از حد پا و ساق پا می‌شود که در ادامه اتفاقات محتمل به طور کامل توضیح داده شده‌اند:

۱.      تشدید علائم

عدم درمان مشکل می‌تواند منجر به تشدید علائم مرتبط با مچ پا شود، از جمله درد، ورم و محدودیت در حرکت.

۲.      آسیب‌های بافتی

ممکن است عدم درمان منجر به آسیب‌های جدی‌تر در بافت‌های مرتبط با مچ پا مانند عضلات، لیگامنت‌ها و بافت‌های زانو شود.

۳.      اختلال در عملکرد

چرخش نامناسب مچ پا می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد راهروی زانو و مفصل کوچک مچ پا شود که ممکن است به مشکلات در حرکت و توازن منجر شود.

۴.      آسیب‌های اضافی

اگر مچ پا به نحوی چرخش داشته باشد، احتمال برخورد با سطوح نامناسب یا تغییر شیب زمین بالا می‌رود که می‌تواند باعث بروز آسیب‌های اضافی مانند اسپرینگ زانو (انسداد و کشیده شدن ناگهانی عضلات و بافت‌های مچ پا) شود.

همچنین پروناسیون بیش از حد به دلیل کشش اضافی روی رباط‌ها و تاندون‌های پا که به پاشنه متصل می‌شوند، باعث درد در پاشنه نیز می‌شود؛ بنابراین، مهم است که مشکلات مرتبط با چرخش مچ پا را جدی بگیرید و به موقع به کارشناس مراجعه کنید تا درمان مناسب را شروع کنید و از پیشرفت مشکلات جلوگیری کنید.

سؤالات متداول

آیا کاهش وزن در درمان چرخش مچ پا مؤثر است؟

بله کاهش وزن در اکثر موارد می‌تواند به درمان یا جلوگیری از پیشرفت پروناسیون بهبود بخشد و به کاهش عوارض کمک کند.

آیا می‌توان چرخش مچ پا را بدون جراحی درمان کرد؟

بله، در بسیاری از موارد، چرخش مچ پا می‌تواند بدون نیاز به جراحی درمان شود.

آیا پروناسیون با افزایش سن بدتر می‌شود؟

با گذشت زمان همراه با رشد بدن، ماهیچه‌ها و رباط‌های ما با وضعیت غیرطبیعی مچ پا که به داخل چرخیده است، سازگار می‌شوند و اصلاً برای بدن ما خوب نیست اما این سازگاری نهایی نیست، زیرا پای پرونیت (چرخیده به داخل) باعث انعطاف‌پذیری و صاف شدن غیرطبیعی می‌شود که با افزایش سن، عضلات به صورت طبیعی شل می‌شوند و این می‌تواند به تشدید پروناسیون منجر شود.

درمان چرخش پا در مشهد

با توجه به اطلاعات ارائه شده در سایت کلینیک ارتوپدی فنی پیکره، می‌توان نتیجه گرفت که درمان مشکلات مرتبط با چرخش مچ پا بستگی به شدت مشکل، سن فرد و توصیه‌های کارشناس دارد. در مواردی که شدت مشکل کم است، استفاده از کفی اختصاصی ممکن است کافی باشد. اما در شدت‌های بیشتر، نیاز به هم‌زمانی استفاده از کفی اختصاصی و کفش ارتوپدی احتمالاً لازم است. همچنین، تمرینات تقویتی، فیزیوتراپی و درمان‌های دیگر نیز می‌توانند در بهبود وضعیت مچ پا مؤثر باشند. انتخاب روش درمانی مناسب با توجه به شرایط خاص هر فرد با مشاوره توصیه می‌شود.

هرچند که جراحی نیز جزئی از راه‌های درمان است اما در کلینیک ارتوپدی فنی پیکره جراحی صورت نمی‌گیرد، اما شما می‌توانید از کفی‌های اختصاصی و کفش‌های ارتوپدی در کلینیک فنی پیکره بهره‌مند شوید.