ساخت چشم مصنوعی (پروتز چشم): انواع، مراقبت و جراحی

پروتز چشم، که به نام‌های پروتز اربیتال یا چشم مصنوعی نیز شناخته می‌شود، یک ابداع پزشکی است که تلاش دارد ظاهر و احساس یک چشم طبیعی را به درستی بازتاب دهد.

معمولاً پس از هر عمل جراحی که باعث برداشتن چشم می‌شود، نیاز به نصب ایمپلنت و استفاده از کانفورمر موقت وجود دارد. پس از گذشت حدود یک ماه، کانفورمر موقت با یک پروتز دائمی و پایدارتر جایگزین می‌شود. این روند معمول در مراحل پساجراحی پروتز چشم است.

دریافت وقت آنلاین از کلینیک پیکره مشهد

پروتزهای چشم

پروتز چشم، یک ابزار ارزشمند است که به عنوان جایگزین چشم طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد در صورتی که چشم به دلیل آسیب یا بیماری از کار افتاده باشد. اگرچه فناوری کنونی به انسان اجازه بینایی مستقیم را نمی‌دهد، اما می‌تواند به بیماران کمک کند که چهره آن‌ها تقریباً به شکل غیرقابل تشخیصی با فردی با دو چشم طبیعی مطابقت داشته باشد.

پروتزهای چشمی، که معمولاً به آن‌ها چشم مصنوعی هم می‌گویند، اغلب از موادی مانند پلاستیک یا شیشه یا اکریلیک ساخته می‌شوند. اکثر پروتزها به منظور تقلید از ظاهر چشم انسان طراحی شده‌اند و اغلب بیماران طرح‌هایی را انتخاب می‌کنند که با چشم فعلی آنها سازگاری دارد. با این حال، برخی از بیماران ممکن است طرح‌های غیرمعمول یا برجسته‌تری را ترجیح دهند.

یکی از جایگزین‌های متداول برای پروتزهای چشمی، انتخاب پروتز با رنگ چشم متفاوت است که ظاهر هتروکرومی (داشتن دو چشم با رنگ‌های مختلف) را ایجاد می‌کند. این انتخاب به فرد امکان می‌دهد ظاهر خود را به دلخواه تغییر دهد.

چشم اربیتال

چشم اربیتال یک نمونه بزرگ تر از چشم مصنوعی می‌باشد که می تواند ظاهر پلک ها، حفره چشم و اطراف چشم را نیز بصورت زیبایی هماهنگ با رنگ پوست و به طور معمول سیلیکونی ساخته می‌شود.

دلایلی که ممکن است به پروتز چشم نیاز داشته باشید

هر سناریویی که باعث از بین رفتن یا از دست دادن یک چشم می‌شود، می‌تواند به ضمانت یک پروتز چشمی منجر شود. اغلب، در شرایطی که بیمار قابل نجات نباشد و وجود چشم طبیعی به خطر افتاده باشد، از طریق جراحی اقدام به برداشت چشم انجام می‌شود.

جراح می تواند از یکی از دو روش برای برداشتن چشم استفاده کند.

• بیرون زدگی: در طی این عمل قسمت اعظم چشم و محتویات آن برداشته می‌شود و فقط سفیدی چشم و ماهیچه‌های متصل باقی می‌ماند.
• خروج هسته: در طی این روش، کل چشم برداشته می‌شود. سپس عضلات مربوطه دوباره به ایمپلنت کروی تبدیل می‌شوند.

این‌ها برخی از رایج‌ترین دلایلی است که ممکن است چشم برداشته شود:

• جراحت
• سرطان
• عفونت
• درد چشمی قابل توجه، مانند درد ناشی از گلوکوم نئوواسکولار

پروتز چشم برای چه کسانی توصیه می‌شود؟

زمانی که پزشکان به بیماران خود توصیه می‌کنند که از پروتز چشمی به عنوان یک جایگزین استفاده کنند، این تصمیم با دقت و مراعات زیادی اتخاذ می‌شود. این تغییر یک تغییر مهم و غیرقابل بازگشتی در زندگی فرد است.

به طور کلی، افراد تنها زمانی به پروتز چشمی روی می‌آورند که پزشکان نتوانند چشم طبیعی را نجات دهند یا وضعیت چشم به گونه‌ای ناراحت‌کننده است که برداشتن آن بهبود چشمگیری در کیفیت زندگی آن افراد را نشان می‌دهد. چشمی که به این شکل تحت تأثیر قرار می‌گیرد، معمولاً قادر به دیدن نمی‌باشد و دارای مشکلات جدی در دیدار است.

چرا از پروتز چشمی استفاده کنیم؟ 

یکی از دلایل اساسی استفاده از پروتز چشم، جلب زیبایی و ظاهر متناسب است. در فرهنگ‌های مختلف، چهره و چشم‌ها به عنوان بخشی از جذابیت فردی شناخته می‌شوند. پروتز چشم می‌تواند به حفظ تعادل و تقارن چهره کمک کند و کمتر آشکار کند که فرد یک یا هر دو چشم کارآمد را ندارد.

علاوه بر این، پروتز چشمی می‌تواند در مواقع اجتماعی به خصوص برای کودکان، موقعیت‌ها را آسان‌تر کند. در مواردی که باید در مقابل سؤالات یا نگاه‌های ناخوشایند قرار گیریم، این پروتزها می‌توانند به ما کمک کنند.

اگرچه این مسئله یک ضرورت پزشکی مشخص نیست، اما در صورت از دست دادن چشم، استفاده از چشم مصنوعی به عنوان یک راهکار معمول و استاندارد مطرح می‌شود.

جراحی پروتز چشم

جراحی برای برداشتن چشم، معمولاً به سرعت انجام می‌شود و غالباً در طی یک ساعت کامل می‌شود. در هر دو حالت تخلیه و بیرون زدگی چشم، پس از برداشتن مواد مورد نیاز، یک ایمپلنت در محفظه خالی چشم قرار می‌گیرد.

نحوه جراحی و جزئیات دقیق از نوع جراحی که انجام می‌شود، بستگی دارد. زیرا اینکه آیا انوکلیشن (برداشتن تمام چشم) صورت می‌گیرد یا نه، تاثیر زیادی در جزئیات جراحی دارد. در صورت انجام انوکلیشن، ماهیچه‌ها به ایمپلنت متصل و دوخته می‌شوند. این اقدام در مواردی که چشم به طور کامل برداشته می‌شود انجام می‌شود. اما در صورت تخلیه چشم، بیشتر مواد و عضلات باقی‌مانده در حفره چشم باقی می‌مانند.

در ادامه، یک کانفورمر به عنوان نگهدارنده روی ایمپلنت قرار می‌گیرد. این کانفورمر دو وظیفه را انجام می‌دهد. اولاً، به فرآیند بهبودی کمک می‌کند. دوماً، به عنوان یک وسیله موقت در محلی قرار می‌گیرد که پس از حدود دو ماه، یک پروتز دائمی جایگزین می‌شود.

روند بهبودی پس از جراحی پروتز چشم

روند بهبودی پس از برداشتن چشم و قرار دادن پروتز در محل، اغلب کمتر ترسناک از آن چیزی است که بسیاری انتظار دارند. ممکن است در طی این دوره کمی درد احساس کنید، اما معمولاً مسکن‌های معمولی کافی نیستند و نیاز به داروهای ضد التهاب یا آنتی بیوتیک داشته باشید.

برای حدود یک ماه، به هرگونه فعالیت بدنی سنگین پرهیز کنید. پس از گذشتن این دوره، معمولاً می‌توانید زندگی خود را به حالت عادی بازگردانید. اگر بتوانید دید کافی برای انجام ایمن انجام دهید، رانندگی و سایر فعالیت‌های مشابه را چند روز پس از جراحی انجام دهید.

یکی از چالش‌های اصلی در دوره بهبودی، حفظ نظم و انضباط در مورد بانداژ است. اطمینان حاصل کنید که تمام دستورالعمل‌هایی که توسط جراح به شما داده شده را رعایت می‌کنید. اگر محل بانداژ دچار خارش شود، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید، اما بدون مشورت قبلی، بانداژها را زودتر بر ندارید. اما خبر خوب این است که بیشتر بیماران می‌توانند ظرف یک یا دو روز بانداژها را بردارند.

اگر درد یا ناراحتی شدیدی احساس کردید، باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا این امر معمولی نیست. پزشک شما یک معاینه پس از جراحی را طی یک یا دو هفته بعد از جراحی برنامه‌ریزی می‌کند. پس از بهبودی کامل، می‌توانید از پروتز سفارشی خود استفاده کنید.

چگونه چشم مصنوعی خود را تمیز کنم؟

تمیز کردن چشم و پروتز چشمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا به حفظ راحتی و سلامت چشم‌های شما کمک می‌کند. در بیشتر موارد، شما فقط باید هر سه هفته یکبار چشم را بردارید و تمیز کنید، اگرچه فرکانس تمیز کردن بستگی به سطح راحتی شما دارد. یکی از نکات مهم در تمیز کردن چشم، شستن دست‌ها قبل از هرگونه تماس با چشم می‌باشد. این کار به جلوگیری از تحریک یا عفونت بافت‌های حفره چشمی کمک می‌کند.

برای تمیز کردن چشم، از انگشتان خود به عنوان ابزار اصلی استفاده کنید. چشم را زیر جریان آب گرم نگه داشته و به آرامی آن را ماساژ دهید. معمولاً صابون ضروری نیست، اما اگر نیاز به استفاده از آن دارید، صابونی با فرمولاسیون ملایم و غیرتحریک‌کننده را انتخاب کنید. پس از شستشو، از یک پارچه یا دستمال نرم برای خشک کردن چشم استفاده کنید.

تمیز کردن پروتز چشمی در خانه می‌تواند به کاهش ذرات و رسوبات پروتئینی کمک کند، اما به همراهی تمیز کردن و پولیش حرفه‌ای نیز نیاز دارد. تمیز کردن حرفه‌ای رسوبات سخت و نفوذ باکتری‌ها را از بین می‌برد.

انجمن چشم‌پزشکان آمریکا توصیه می‌کند که اگر بزرگسال هستید، حداقل هر سال یک بار به چشم‌پزشک مراجعه کنید. از شما خواسته می‌شود که به یاد داشته باشید که کودکان زیر سه ماه باید هر سه ماه یکبار مراجعه کنند، در حالی که کودکان زیر ۹ سال باید هر شش ماه یکبار به چشم‌پزشک مراجعه کنند. اگر تمیز کردن چشم را به تعویق بیاندازید، ممکن است متوجه زهکشی در اطراف حدقه چشم خود شوید یا پلک‌هایتان را تحریک کنید. به یاد داشته باشید که سلامت چشم‌هایتان از اهمیت بسیاری برخوردار است.

چگونه می توانم راحتی چشم مصنوعی خود را افزایش دهم؟

قطره‌های چشمی که برای تسکین خشکی و سوزش مفید هستند، در مراقبت از چشم‌هایی که دارای پروتز هستند، نقش مهمی ایفا می‌کنند. به جای اینکه قطره را با فشار دادن مستقیماً درون چشم پروتز رها کنید، بهتر است آرام‌آرام و با دقت آن را به سطح پروتز پخش کنید. این کار باعث می‌شود قطره به طور متساوی در سطح چشم پخش شود و موجب تسکین بهتری شود. می‌توانید این عمل را به صورت منظم و هر چند وقت یکبار انجام دهید تا از تنش و خشکی چشم پروتز جلوگیری کنید.

سوالات متداول پروتز چشم

آیا با پروتز چشم می توان دید؟

در اکثریت قریب به اتفاق موارد، بازگرداندن بینایی فرد پس از برداشتن چشم با فناوری مدرن امکان پذیر نیست. در حالی که تحقیقات در این زمینه در حال پیشرفت است و به نظر می رسد که یک کشف تکنولوژیکی کاملاً قابل قبول در آینده انجام شود، در حال حاضر امکان پذیر نیست.

با این حال، برخی از پیشرفت‌های اولیه در آن زمینه قبلاً انجام شده است. به عنوان مثال، محققان یک شبکیه مصنوعی ساختند که اکنون به افرادی که در اثر بیماری رتینیت پیگمانتوزا نابینا شده‌اند اجازه می‌دهد تا حدی بینایی خود را به دست آورند.

چشم‌های بیونیک یا سایبرنتیک که امکان بازیابی کامل بینایی را فراهم می‌کنند ممکن است روزی ممکن شود، اما در حال حاضر هیچ جدول زمانی دقیقی برای چنین پیشرفت‌هایی وجود ندارد.

آیا می توان با چشم مصنوعی بینایی را به صورت کم یا کامل بازیابی کرد؟

چشم مصنوعی بینایی را بازیابی نمی‌کند. اگر کل چشم برداشته شود، یک پروتز چشمی به سادگی فضایی را که چشم در آن قرار داشت برای اهداف زیبایی پر می‌کند.

ایا با چشم مصنوعی امکان جاری شدن اشک و پلک زدن مانند چشم طبیعی وجود دارد؟

بله معمولا پروتزهای چشم به صورتی ساخته می‌شوند که هردو حالت بصورت طبیعی عمل کنند.

ماندگاری پروتز چشم چقدر است؟

بستگی به موارد متنوعی دارد ولی به طور کلی، پروتز چشم حداقل ۱۰ سال دوام می‌آورد.

قیمت و ساخت چشم مصنوعی در مشهد

کلینیک ارتوپدی فنی پیکره به عنوان مرکزی جامع برای ساخت انواع پروتزهای مصنوعی در شهر مشهد می‌تواند در تمام مراحل از مشاوره تا طراحی و ساخت پروتز چشم مصنوعی در کنار شما عزیزان باشد تا بهترین پروتز چشم با توجه به نیاز شما را ارئه دهیم. برای دریافت مشاوره و محاسبه هزینه ساخت گوش مصنوعی می‌توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.