ساخت انواع بریس و ارتز برای فلج مغزی

فلج مغزی (Cerebral Palsy) یکی از شایع‌ترین اختلالات حرکتی است که به دلیل آسیب به بخش‌هایی از مغز که کنترل حرکت، تعادل و هماهنگی را بر عهده دارند، در دوران پیش از تولد، هنگام زایمان یا پس از زایمان (به خصوص در اوایل کودکی) ایجاد می‌شود. این بیماری با محدودیت‌های حرکتی، مشکلات در کنترل عضلات و اختلال در تعادل همراه است. اگرچه فلج مغزی درمان قطعی ندارد، اما روش‌های مدیریتی متعددی برای بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا وجود دارد.

دریافت وقت آنلاین از کلینیک پیکره مشهد

برای رزرو وقت فوری به صورت تلفنی کلیک فرمایید

در میان این روش‌ها، استفاده از بریس‌ها و ارتزها به عنوان یکی از مؤثرترین مداخلات درمانی شناخته می‌شود. این ابزارها با فراهم کردن حمایت، ثبات و کمک به اصلاح وضعیت بدن، به بهبود حرکت، کاهش دردهای عضلانی و پیشگیری از بدشکلی‌های اسکلتی کمک می‌کنند. همچنین، بریس‌ها و ارتزها با استفاده از فناوری‌های مدرن به افراد مبتلا کمک می‌کنند تا تعادل بهتری داشته باشند و فعالیت‌های روزمره خود را با استقلال بیشتری انجام دهند. در این مقاله، انواع مختلف بریس‌ها و ارتزها، مزایا و نقش آن‌ها در بهبود رفاه افراد مبتلا به فلج مغزی بررسی خواهد شد.

فلج مغزی چیست؟

فلج مغزی (Cerebral Palsy) یک گروه از اختلالات عصبی-حرکتی است که بر حرکت، هماهنگی عضلات، و تعادل تأثیر می‌گذارد. این اختلال به دلیل آسیب به مغز در دوران جنینی، هنگام تولد، یا اوایل کودکی رخ می‌دهد. اگرچه فلج مغزی یک بیماری پیشرونده نیست اما اثرات آن ممکن است در طول زمان تغییر کند و همچنین شدت این بیماری از مشکلات خفیف در حرکت تا ناتوانی‌های شدید متغیر است و هر فرد ممکن است تجربه‌ای منحصر به فرد از این اختلال داشته باشد.

بریس‌ و ارتز چیست؟

بریس‌ها و ارتزها وسایل ارتوپدی پوشیدنی هستند که برای حمایت، تثبیت، اصلاح یا بهبود عملکرد مفاصل و اندام‌ها طراحی شده‌اند. این وسایل با ارائه پشتیبانی مناسب، به بهبود حرکت، کاهش درد، اصلاح ناهنجاری‌های ساختاری و پیشگیری از آسیب‌های بیشتر کمک می‌کنند و اغلب به‌صورت سفارشی و متناسب با نیازهای هر فرد ساخته می‌شوند.

استفاده از بریس‌های ارتوپدی برای مدیریت فلج مغزی، به‌ویژه در سنین پایین، می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در کاهش عوارض این بیماری و افزایش استقلال فرد در انجام فعالیت‌های روزمره داشته باشد.

برای اطلاعات بیشتر درباره بریس و ارتز توصیه می شود مقاله بریس یا ارتز چیست؟ را مطالعه فرمایید

نقش بریس‌ها و ارتزها در مدیریت فلج مغزی

حدود دو سوم از کودکان مبتلا به فلج مغزی توانایی حرکت و راه رفتن را دارند، اما به دلیل تأثیر این بیماری بر عضلات، مفاصل و الگوهای حرکتی، ایجاد یک الگوی راه رفتن مناسب برای آن‌ها چالش‌برانگیز است. استفاده موفقیت‌آمیز از بریس‌ها و ارتزها به‌عنوان بخشی از درمان، می‌تواند به ایجاد الگوهای طبیعی حرکت مفاصل و عضلات کمک کند.

این ابزارهای پزشکی برای کاهش مشکلاتی مانند ضعف عضلانی، اسپاسم‌های غیرارادی، عدم تعادل و تغییرات ساختاری مفاصل و استخوان‌ها طراحی شده‌اند و نقش کلیدی در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به فلج مغزی ایفا می‌کنند.

اهداف استفاده از بریس و ارتز

۱.پشتیبانی از مفاصل و عضلات

بریس‌ها و ارتزها با حمایت از مفاصل ضعیف یا ناپایدار، به کاهش فشار و جلوگیری از تغییر شکل مفاصل کمک می‌کنند.

۲.بهبود حرکت و تعادل

افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است دچار مشکلاتی در حرکت و تعادل بدن خود شوند  که بریس‌ها با فراهم کردن پشتیبانی مناسب برای مفاصل و عضلات، می‌توانند به افراد کمک کنند تا حرکات خود را بهبود دهند و خطر افتادن و آسیب‌های اضافی را کاهش دهند.

۳.کاهش اسپاسم و درد

بریس‌ها و ارتزها با تنظیم وضعیت بدن و کاهش انقباضات غیرارادی عضلات، به کاهش اسپاسم و درد ناشی از هم‌راستایی غیرطبیعی مفاصل کمک می‌کنند. اسپاسم، یکی از شایع‌ترین عوارض فلج مغزی، با استفاده از بریس‌های ارتوپدی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. این ابزارها با ثابت نگه‌داشتن اندام‌ها، از حرکات ناخواسته و سفت شدن بیشتر عضلات اسپاستیک جلوگیری می‌کنند و حتی در حالت غیرفعال، عضلات را در حالت کشیده نگه می‌دارند که می‌تواند پیشرفت اسپاسم را به حداقل برساند.

۴.پیشگیری از مشکلات اسکلتی - عضلانی و جلوگیری از پیشرفت آسیب

افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است با مشکلاتی مانند انحراف ستون فقرات، مشکلات زانو و قوزک پا مواجه شوند که بریس‌ها با ارائه پشتیبانی مناسب به جلوگیری از تغییرات بدنی، مشکلات مفصلی مانند دررفتگی و تغییرات زاویه‌ای مفاصل و پیشگیری از آسیب‌های حرکتی بلندمدت کمک می‌کنند. بریس‌ها با حفظ وضعیت مفاصل، اصلاح غیرفعال تغییر شکل‌ها و نگه داشتن عضلات در حالت کشیده، سرعت پیشرفت انقباضات عضلانی را کاهش می‌دهند. در کودکان نوپا نیز استفاده از این ابزارها می‌تواند موقعیت‌های غیرطبیعی پا را پیش از بروز عوارض جدی اصلاح کند و از تغییر شکل‌های ناشی از انقباضات طولانی‌مدت جلوگیری کند.

۵.افزایش استقلال فردی

با استفاده از ارتز و بریس، بسیاری از افراد مبتلا به فلج مغزی می‌توانند تحرک بیشتری داشته باشند و در برخی از فعالیت‌های روزانه خود بیشتر مستقل شوند. این ابزارها به افراد کمک می‌کنند تا فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، نشستن و ایستادن را با راحتی بیشتری انجام دهند.

۶.تسهیل آموزش

بخش های بدن که داخل بریس قرار گرفته اند می توانند تراز بیومکانیکی ایده آل را درون بریس حفظ کنند. تمرین دادن قسمت های بدون محدودیت بدن که کودک در آنها کنترل بیشتری دارد ممکن است به او کمک کند بر محدودیت های حرکتی غلبه کند.

تأثیر بریس‌ها و ارتزها بر کیفیت زندگی

بریس‌ها و ارتزها با کاهش دردهای عضلانی و مفصلی، بهبود حرکت و پیشگیری از آسیب‌های ثانویه، نقشی کلیدی در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به فلج مغزی دارند که بسته به نوع و شدت اختلال، بریس‌ها و ارتزها به‌صورت سفارشی طراحی و تجویز می‌شوند تا نیازهای فردی بیماران را برآورده کرده و زندگی فعال‌تر و راحت‌تری برای آن‌ها فراهم کنند.

انواع بریس‌ها و ارتز برای افراد CP

انواع زیادی از بریس وجود دارد که به کودک شما کمک می کند تا سطح تحرک خود را حفظ کند یا مشکلات فیزیکی را که مانع از راه رفتن کامل او می شود، اصلاح نماید. ذکر این نکته مهم است که هیچ رویکرد یکسانی برای همه وجود ندارد.

برخی از انواع رایج عبارتند از:

۱-ارتزهای AFO

بریس‌های پا برای فلج مغزی می‌توانند مشکلات ثانویه عضلانی-اسکلتی مانند کوتاهی عضلات و تغییر شکل استخوانی را درمان کنند. در صورتی که از بریس مچ پا و ساق پا (AFO) استفاده نشود، عملکرد حرکتی کودکان مبتلا به فلج مغزی طی مدت زمان کوتاهی دچار وخامت می‌شود. ارتزهای AFO یکی از رایج‌ترین ابزارهای کمکی برای کودکان مبتلا به فلج مغزی هستند که از زیر زانو تا کف پا را پوشش می‌دهند. این ارتزها برای تثبیت و حمایت از مچ پا، حفظ موقعیت صحیح پا و بهبود راه رفتن طراحی شده‌اند و به جلوگیری از افتادگی پا، افزایش تعادل و کاهش تنش در مراحل مختلف راه رفتن کمک می‌کنند. عملکرد اصلی AFO حفظ پا در وضعیت پلانتاگراد است که با ایجاد پایه‌ای پایدار، حرکت و عملکرد فیزیکی را تسهیل می‌کند. این ابزارها به‌ویژه برای کودکان مبتلا به دیپلژی اسپاستیک نقش حیاتی دارند و از بروز مشکلات طولانی‌مدت حرکتی جلوگیری می‌کنند.

انواع مختلف AFO شامل:

• AFO solid: برای افرادی طراحی شده که دچار ضعف شدید عضلانی یا ناپایداری در مچ پا هستند و نیاز به حمایت و ثبات بیشتری دارند. این ارتز حرکت مچ پا را به طور کامل محدود کرده و با فراهم کردن پایداری، به بهبود تعادل و اصلاح مشکلات تراز کمک می‌کند. Solid AFO در راه رفتن به بیمار کمک می‌کند تا پاشنه پا راحت‌تر روی زمین قرار گیرد و پنجه از زمین بلند شود. همچنین برای کودکان، چه آن‌هایی که راه می‌روند و چه آن‌هایی که نمی‌توانند راه بروند، ثبات مچ پا و جلوگیری از تغییر شکل‌های پا و زانو را فراهم می‌کند.
• AFO  مفصل دار: اجازه حرکت کنترل‌شده در مچ پا را می‌دهد. دامنه حرکت مچ پا در این نوع بریس با توجه به نیاز پزشکی و تحلیل راه رفتن قابل کنترل است.
• AFO داینامیک :  برای افرادی با عضلات ضعیف یا اسپاستیک طراحی شده و به بهبود حرکت در هنگام راه رفتن کمک می‌کند. این ارتز با داشتن مکانیسم لولایی، حرکت کنترل‌شده مچ پا را در مراحل خاصی از راه رفتن امکان‌پذیر می‌سازد که با کمک به بالا بردن پنجه پا (دورسی‌فلکشن) در فاز نوسانی، از زمین خوردن جلوگیری کرده و عملکرد راه رفتن را بهبود می‌بخشد

۲-ارتزهای سوپرمالئولار (SMO)

ارتزهای سوپرمالئولار (SMO) نوعی بریس داخلی کفش هستند که مچ پا را ثابت نگه می‌دارند و از طرفین پا حمایت می‌کنند. این ارتزها به پا اجازه می‌دهند که خم و راست شود، در حالی که پایداری لازم را برای مچ پا فراهم می‌کنند.

۳-ارتزهای KAFO ( (knee ankle foot orthosis)

این ارتزها علاوه بر مچ پا، زانو را نیز حمایت می‌کنند و برای افرادی که ضعف عضلات بیشتری دارند یا به پایداری بیشتری در اندام تحتانی نیاز دارند مناسب هستند. برای تثبیت بیشتر و کاهش فشار بر اندام تحتانی و از بالای زانو تا ک پا را پوشش می دهد

۴-ارتزهای HKAFO  (Hip-Knee-Ankle-Foot Orthosis)

این نوع ارتزها به طور کامل لگن، زانو، مچ پا و پا را حمایت می‌کنند و برای افرادی با مشکلات حرکتی شدیدتر یا ضعف در کل اندام تحتانی طراحی شده‌اند.

۵- بریس‌های ستون فقرات

انواع مختلفی از بریس های مخصوص ستون فقرات برای افرادی که به فلج مغزی مبتلا هستند وجود دارد. این بریس ها برای متوقف کردن پیشرفت اسکولیوز (انحراف ستون فقرات) تجویز نمی شوند، بلکه برای بهبود وضعیت نشستن و تعادل به کار می روند.

برای مثال، زمانی که انحرافات ستون فقرات در دوران رشد کودک نمایان می‌شود، بریس TLSO می‌تواند به راحت‌تر نشستن او کمک کند. در برخی موارد اگر کودک نیاز به جراحی نداشته باشد، بریس‌های ستون فقرات برای فلج مغزی می‌توانند جایگزین وسایل کمکی برای نشستن شوند.

۶-کفش‌های ارتوپدی

این کفش‌ها برای اصلاح قوس‌های کف پا، بهبود تعادل و جلوگیری از فشار غیرطبیعی بر پاها طراحی شده‌اند.

۷- بریس های اندام فوقانی برای فلج مغزی

این ارتزها می‌توانند به بازگرداندن دامنه حرکتی و جلوگیری از تغییر شکل مفاصل کمک کنند. ارتوزهای اندام فوقانی برای انگشتان، مچ دست، آرنج، بازو و شانه، کارکرد حمایتی و اصلاحی دارند که باعث بهبود عملکرد و کاهش اسپاسم به خصوص در دست‌ها و بازوها نیز می‌شوند.گرچه در درمان فلج مغزی اغلب از ارتوزهای اندام فوقانی غفلت می شود، اما این وسایل می توانند در بهبود گرفتن اجسام، حرکت و مهارت حمل کردن اشیاء به کودکان کمک کنند.

۸-بریس‌های گردنی

این بریس‌ها برای تثبیت سر و گردن در افرادی که دچار ضعف عضلات گردن یا انحرافات ساختاری هستند، تجویز می‌شوند.

مزایای استفاده از بریس های ارتوپدی برای فلج مغزی

• کم خطر

استفاده از بریس پا برای فلج مغزی کم خطر است. از آنجایی که بریس ها پوشیدنی هستند، در صورت ناراحتی فرد می توان آنها را برداشت. بنابراین، بریس ها یک روش عالی، غیرتهاجمی و نسبتاً مقرون به صرفه برای به تعویق انداختن یا اجتناب از جراحی هستند.

• تاثیر بر عزت نفس کودک

بریس های پا برای کودکان مبتلا به فلج مغزی می تواند منجر به افزایش قدرت، تعادل، راحتی و استقلال شود. اساساً هدف از بریس های ارتوپدی کمک به کودک برای حفظ سطح تحرک یا اصلاح مشکلات فیزیکی است که مانع از تحرک کامل کودک می شود. در اغلب موارد، این امر باعث بهبود عزت نفس کودک می شود.

• سفارشی سازی

اگرچه همه بریس ها سفارشی ساخته نمی شوند، اما بریس هایی که توسط متخصص تجویز می شوند، معمولا سفارشی هستند. از آنجایی که بدن هر فردی متفاوت است، اطمینان از اینکه بریس فلج مغزی فرزند شما به خوبی روی پای او قرار می گیرد، برای حداکثر حمایت و اثربخشی بسیار مهم است.

• کاهش درد

اسپاسم باعث ایجاد فشار بر سیستم اسکلتی عضلانی می شود که ممکن است به درد مزمن منجر شود. درد اسکلتی عضلانی در کودکان مبتلا به فلج مغزی می تواند خواب را مختل کند، بر خلق و خو تأثیر بگذارد و رشد را کند کند. بریس های ارتوپدی با اصلاح تراز سیستم اسکلتی عضلانی، دردی را که ناشی از فشار بیش از حد روی عضلات، استخوان ها و مفاصل است، کاهش می دهند.

• بهبود الگوی راه رفتن
• ایجاد شرایط بهتر برای انجام تمرینات توصیه‌شده

فرآیند انتخاب و ساخت بریس فلج مغزی

فرآیند انتخاب بریس یا ارتز مناسب برای فرد مبتلا به اختلالات حرکتی، ابتدا با تشخیص دقیق پزشک ارتوپد آغاز می‌شود. پزشک با ارزیابی وضعیت جسمانی بیمار، نوع و شدت اختلال را تعیین کرده و مشخص می‌کند که چه نوع بریس یا ارتز برای فرد مناسب است. پس از آن، بیمار به مراکز ارتوپدی فنی معتبر ارجاع داده می‌شود، جایی که کارشناس ارتز و پروتز با توجه به دستور پزشک، ارتز یا بریس متناسب را طراحی و تولید می‌کند.

در این مرحله، ارتزها معمولاً به‌صورت سفارشی ساخته می‌شوند که این فرآیند شامل اندازه‌گیری دقیق یا قالب‌گیری از اندام بیمار است تا وسیله به‌طور کامل با وضعیت جسمانی فرد تطابق داشته باشد. طراحی سفارشی نه تنها راحتی بیمار را تضمین می‌کند، بلکه اثربخشی درمان را نیز به حداکثر می‌رساند.

پس از ساخت، مرحله بعدی فیتینگ یا تنظیم ارتز است که در آن کارشناس ارتز و پروتز دستگاه را به‌طور دقیق تنظیم می‌کند تا کمترین میزان ناراحتی برای بیمار ایجاد شود. (در بعضی بریس ها کارشناس توصیه می‌کند که کودک از کفش‌های خاصی به فضای بیشتر استفاده کنند)

در نهایت، استفاده از ارتزها می‌تواند به بهبود حرکت، ثبات و تراز بدن کودک کمک کند و در مواردی که نیاز به اصلاح موقت یا دائمی باشد، این ابزارهای ارتزی نقش حیاتی در تسهیل رشد و مشارکت فعال کودک در زندگی روزمره دارند.

نکات مهم در استفاده از بریس و ارتز برای فلج مغزی

1. آموزش استفاده و مراقبت از بریس

بیمار و خانواده او باید توسط پزشک ارتوپد یا متخصص ارتوپد فنی آموزش‌های لازم را در مورد نحوه استفاده و تنظیمات صحیح را یاد بگیرند.

1. مراقبت از پوست و دستگاه

پوست کودک باید به‌طور دوره‌ای بررسی شود تا از بروز تحریکات پوستی یا زخم جلوگیری و همچنین دستگاه باید به‌طور منظم تمیز شده و از نظر خرابی یا سایش بررسی شود.

1. همراهی با فیزیوتراپی

استفاده از بریس یا ارتز باید همراه با تمرینات توانبخشی و فیزیوتراپی باشد تا به بهبود عملکرد عضلات و افزایش اثربخشی دستگاه کمک کند.

1. توجه به راحتی و تنظیم صحیح

اطمینان حاصل کنید که بریس به‌درستی و محکم بر بدن کودک قرار گیرد. اگر دستگاه شل باشد یا پوست کودک تحریک شود باید تنظیمات جدید انجام شود.

1. حمایت عاطفی و فیزیکی

در صورتی که کودک احساس ناراحتی کند، به تدریج مدت زمان استفاده از دستگاه را افزایش دهید.

مدت زمان استفاده از بریس های ارتوپدی برای افراد مبتلا به فلج مغزی

مدت زمان مورد نیاز برای استفاده از بریس های ارتوپدی به شدت بیماری فلج مغزی در کودک شما بستگی دارد. از آنجایی که هر مورد از فلج مغزی منحصر به فرد است، برخی از افراد ممکن است فقط برای مدت کوتاهی در روز از بریس های خود استفاده کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در طول روز یا شب کاملا به آنها نیاز داشته باشند.

نظرات کارشناسان و شواهد علمی

متخصصان ارتوپدی کودکان و فیزیوتراپیست‌ها بر اهمیت مداخله زودهنگام در استفاده از بریس‌ها و ارتزها برای درمان فلج مغزی تأکید دارند. مطالعات نشان داده‌اند که کودکانی که در سنین پایین‌تر از ارتزها استفاده می‌کنند، معمولاً نتایج بهتری کسب می‌کنند، از جمله بهبود الگوهای راه رفتن و کاهش مشکلات عضلانی و اسکلتی.

به عنوان مثال، یک مطالعه منتشر شده در Journal of Pediatric Orthopaedics  نشان داد که استفاده از ارتزهای AFO تأثیر زیادی بر بهبود راه رفتن و تحرک در کودکان مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک داشته است. همچنین، فیزیوتراپیست‌ها گزارش داده‌اند که بریس‌های سفارشی تحرک و راحتی افراد مبتلا به فلج مغزی را افزایش می‌دهند.

سوالات متداول

آیا استفاده از بریس برای همه افراد مبتلا به فلج مغزی مناسب است؟

خیر، انتخاب نوع و استفاده از بریس بستگی به شرایط و نیازهای خاص هر فرد دارد و باید توسط متخصص تعیین شود.

چه مدت باید از بریس استفاده کرد؟

مدت زمان استفاده از بریس بستگی به نوع بریس، هدف از استفاده و نظر متخصص ارتوپد دارد.

هزینه تهیه بریس چقدر است؟

هزینه تهیه بریس بستگی به نوع، جنس و پیچیدگی آن دارد که پس از بررسی نسخه و معاینه حضوری به صورت دقیق مشخص می شود.

آیا می‌توان از بریس در طول شب استفاده کرد؟

در برخی بریس ها، متخصص ارتوپد ممکن است توصیه کند که از بریس در طول شب نیز استفاده شود.

آیا بیمه هزینه بریس و ارتز را پوشش می‌دهد؟

با توجه به نوع بریس و نوع بیمه شما جواب این سوال متفاوت است که باید از شرکت بیمه خود سوال بفرمایید.

ساخت بریس فلج مغزی در مشهد

استفاده از بریس‌ها و ارتزها می‌تواند تأثیر بسزایی در بهبود حرکت، کاهش درد و پیشگیری از مشکلات بیشتر برای افراد مبتلا به فلج مغزی داشته باشد و کیفیت زندگی آن‌ها را به طور چشمگیری ارتقا دهد. انتخاب و استفاده صحیح از این وسایل، تحت نظر متخصصین به نتایج مؤثری خواهد انجامید. در مرکز ارتوپدی فنی پیکره، تیم مجرب و متخصص ما در زمینه ارتز و پروتز آماده است تا به شما در انتخاب بهترین درمان، متناسب با نیازهای خاص شما، کمک کند. برای مشاوره و دریافت خدمات تخصصی، همین حالا با کلینیک ارتوپدی فنی پیکره تماس بگیرید.