پروتز چیست؟ [تاریخچه، انواع، مواد و فرایند ساخت]

همانطور که می دانید اندام ممکن است به دلایل مختلفی از بین بروند برای مثال بیماری هایی مثل دیابت، سرطان، جراحت، اختلال رگ های خونی و نقص های مادرزادی از انواع بیماری ها یا موقعیت هایی هستند که ممکن است شخص با قطع عضو یکی از اعضای بدن رو به رو شود.

اندام مصنوعی که با نام پروتز شناخته می شوند همانند دستگاه مصنوعی عمل می‌ کند تا جایگزینی نزدیک و طبیعی برای عضو از دست رفته شخص باشند، وظیفه این اعضای مصنوعی (پروتز ها) به نوعی کمک به پیشرفت در زمینه توانبخشی بیمار و سپس بازگرداندن تحرک در نقطه قطع عضو شده می باشد.

پروتز ها در واقع به بازیابی اندام از دست رفته بدن کمک می کند و قابلیت ساخت و طراحی سفارشی دارند. با توجه به اهداف بیمار از تهیه پروتز اندام مصنوعی و پیشرفت چشمگیر قابلیت های پروتز ها به علت افزایش علم و بهره وری در این زمینه و استفاده از جدیدترین متریال قابلیتهای اندام مصنوعی روز به روز بیشتر و میزان شباهت آنها به اندام واقعی پیشرفت چشمگیری داشته است.

دریافت وقت آنلاین از کلینیک پیکره مشهد

تاریخچه پروتز

اولین پروتز ساخته شده در جهان توسط مصریان باستان ساخته شد و به عبارت پروتز یا اندام مصنوعی معنا بخشید. این پروتز یک انگشت شصت پای بسیار بزرگ بود که برای یکی از خانم های اصل و ‌نسب دار در دوره خوب بود و ساخته شده بود. علت ساخت و طراحی این پروتز میزان اهمیت مصریان باستان به پاها و انگشتان پا بوده است که از علاقه شدید مصریان باستان به صندل های جلو باز کاملا مشهود است. استفاده از صندل های جلو باز با طراحی های خاص مصریان باستان جزوی از قوانین این کشور محسوب میشد. در دوره قرون وسطی از غلاب ها نیز به عنوان نوعی از اندام مصنوعی استفاده میشد.

اندام های پروتزی دست و پا

با گذشت سالها و گذر زمان ابزار و مواد جدیدی اعم از مس آهن فولاد و چوب نیز جهت تولید و طراحی و تهیه پر‌وتز استفاده میشد.

لازم به ذکر است که بدانید جنگ های جهانی اول و دوم آمریکا جز موثر ترین رویداد های تاریخی برای پیشرفت در حوزه پروتز ها بوده، چرا که در حین این جنگ ها تعداد زیادی از آدم ها با پدیده قطع عضو روبه رو شده اند و به همین علت تعداد متقاضیان پروتز به صورت چشمگیری افزوده شد و همین افزایش تقاضای ناگهانی باعث ساخت و طراحی پروتز های دست و ‌پای مصنوعی از جنس پلاستیک شد.

انواع پروتز ها

پروتز ها به چند دسته تقسیم می شوند:

۱-زیبایی

۲-تحتانی

۳-فوقانی

۴-پروتز های مکانیکی

۵-پروتز های مایو الکتریک

پروتز های زیبایی

پروتزهای زیبایی بیشتر با هدف بازگرداندن زیبایی ظاهری اندام از دست رفته ساخته و طراحی می‌ شود اما حرکات محدودی را نیز در کنار به ثمر رساندن زیبایی ظاهری ارائه می دهد. به عنوان مثال در مواردی می توان اجسام سبک را منفعلانه همراه با پروتز زیبایی خویش بگیرند. این پروتز کاربرد زیادی برای افرادی دارد که برای بازگشت زیبایی ظاهری و برخی عملکردهای اصلی نیاز به پروتز دارند. پروتز های زیبایی شامل پروتز انگشت، پروتز گوش و غیره می شود.

پروتز های مکانیکی

پروتز های مکانیکی به گروهی از پروتز ها گفته می شود که با هدف کنترل حرکت و توانبخشی بیمار طراحی و ساخته می شوند، این نوع پروتز ها آزادی عمل بیشتری به بیمار داده و به نحوی این اجازه را می ‌دهد که با استفاده از کابل ها قادر به احساس نیرو و کنترل آن اندام باشند و وجود قابلیت مکانیکی سبب می‌ شود که کاربر فقط یک حرکت را کنترل کند و اندام باقیمانده خسته و اذیت نشوند.

پروتز های اندام تحتانی

پروتزهای اندام تحتانی بسیار کاربردی و مفید هستند که با ساختار داینامیک (واکنش های داینامیک) به فرد دایره گسترده ‌ای از عمل می دهند، این نوع پروتز با توجه به عملکرد و نیاز بیمار ساخته می شود و مقاوم است.

به عنوان مثال برای افرادی که از ناحیه زیر زانو دچار قطع شدگی باشند. پروتز، یک مفصل زانو را نیز نشان می دهد نکته قابل توجه درباره پروتزها اجزای سازنده آن هاست که بسیار برای بیماران و پزشک هائز اهمیت است چرا که در سهولت توانبخشی و رفع نیاز بیمار در حرکت موثر است.

توصیه می شود برای اطلاعات بیشتر مقاله انواع پروتز تحتانی را مطالعه نمایید.

پروتز های اندام فوقانی

یکی از گزینه ها برای افرادی که با قطع شدگی از ناحیه دست و گاهی آرنج مواجه می شوند پروتز اندام فوقانی میباشد، این نوع پروتز غالباً از موادی با ماندگاری بسیار بالا برای استفاده طولانی مدت نظیر سیلیکون فشرده ساخته و طراحی می شود.

پروتز های اندام فوقانی اغلب محدود به تنظیمات دستی هستند در نتیجه بیشتر با هدف زیبایی انتخاب می‌شود. در صورتی که برای افرادی که دچار قطع عضو در ناحیه انگشتان هستند با بهره وری از استیل و تیتانیوم پروتزهای بسیار جذابی طراحی و ساخته می شود چرا که همین طور که می دانید پروتز و انگشتان از ساختاری با حرکت عملکردی و محدود ساخته شده است و نیاز به بیمار را رفع می کند و قابلیت انعطاف را نیز به انگشتان می دهد.

توصیه می شود برای اطلاعات بیشتر مقاله انواع پروتز فوقانی را مطالعه نمایید.

پروتزهای مایو الکتریک

انواعی از پروتز ها که با کمک سیستم باطری طراحی شدند و کار میکنند، این پروتز ها با کمک گرفتن از میانگین سیگنال های EMG تولیدی از عضلات هنگام انقباض و دریافت آن به اندام مصنوعی دستور حرکت می ‌دهند که سبب به وجود آمدن پوشش عملکردی و تا حدودی حرکت نامحدود برای بیمار می شود.

در میان انواع پروتزهای آرنج و دست با دادن قابلیت های نظیر بازسازیه توان عملکردی، زیبایی ظاهری دست، حذف و یا کاهش باند کشی و دامنه حرکتی بیشتر به بیمار بیشترین شباهت را به بازوان واقعی دارد.

انتخاب پروتز مناسب

با توجه به نکاتی که در قسمتهای بالاتر به آنها اشاره کردیم و توضیح دادیم پروتزهای اندام قطع شده و انتخاب آنها به عوامل مختلفی وابسته است.

با توجه به نوع سبک زندگی و فعالیت های بیمار اهداف و نیازهای شخصی، وضعیت اندام باقی مانده شخص، محل و سطح قطع شدگی و سایر موارد انتخاب پروتز توسط بیمار و با مشورت و همفکری پزشکی یا کارشناسان ارتز و پروتز صورت می گیرد.

پروتز ها به کمک شخصی که کارشناس رشته ارتز و پروتز می باشد طراحی و نصب می شود.

فرایند طراحی و قالب گیری آن ممکن است به بعد از ترمیم بعضی از بافت های آسیب دیده و تورم بیمار صورت گیرد و بعد از طی کردن مراحل ساخت و طراحی با انجام پرو های اولیه و ثانویه و برطرف کردن تمامی نقص‌ های احتمالی به مرحله نصب و تحویل به بیمار می رسد.

پروتز ها از چه موادی تشکیل شده اند؟

از انواع فلزات برای تولید و طراحی پروتز استفاده می شود. به عنوان مثال از فلزاتی آلومینیوم ها، تیتانیوم، منیزیوم، مس، فولاد و …. استفاده می شود که هر یک از آنها انواع و کاربرد های مختلفی در ساخت و طراحی پروتز ها دارند.

فلز تیتانیوم که فلزی بسیار کاربردی در رشته های پزشکی و مهندسی پزشکی است به دلیل داشتن وزن پایین در واقع سبک بودن و مقاومت بالای آن، تراکم بالا و کم چگالی بودن آن باعث مورد اهمیت قرار گرفتن تیتانیوم در این صنعت شده است.

پلیمر: از ماده ای به نام پلیمر برای ساخت و طراحی اعضای کوچک بدن و همچنین مفاصل استفاده می کنیم.

الیاف کربن: الیاف کربن با سختی بالا وزن کم، مقاومت ویژه انبساط حرارتی کم سبب شده که بسیار کاربردی و مورد اهمیت قرار گیرد در حوزه طراحی و ساخت پروتز ها.

فرایند ساخت یک پروتز

فرایند طراحی و ساخت پروتز نتیجه همکاری مهندسین پزشک و متخصصین این رشته با پزشکان متخصص در همین رشته هست در واقع پزشکان با علم خود تلاش برای بهبود وضعیت و سلامت بیماران می کنند و متخصصین ارتوز و پروتز و مهندسین پزشکی برای ارتقا کیفیت و سرعت بهبود بیمار تلاش می کنند و نتیجه این همکاری و تلاش های بی وقفه سبب ساخت و طراحی کاملا تخصصی پروتز های اندام مصنوعی می شود.

ساخت پروتز در مشهد

ما در کلینیک تخصصی فنی ارتوپدی پیکره مفتخریم تا به ساخت و طراحی انواع پروتز ها و ارتوز های بدن بپردازیم و با ارائه بهترین کیفیت و کارایی با بهره گیری از کادری مجرب و متخصص با بهترین تکنولوژی روز دنیا به ساخت پروتزهای مختلف با بهترین متریال و برای بررسی و بهبود وضعیت بیمار تلاش می کنیم و آرزوی سلامتی روز افزون برای تمامی عزیزان را داریم که دچار قطع عضو یا عضو از دست رفته شده اند.

برای ارتباط با کارشناسان ما با شماره ۰۵۱۳۸۸۴۹۸۸۶ در تماس باشید.

مراجعین عزیز در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ۱۲:۳۰ تا ۲۰ شب پنجشنبه ها ۹ تا ۱۴ می توانند با گرفتن وقت قبلی به کلینیک مراجعه نمایند.

آدرس کلینیک پیکره