ساخت پروتز مصنوعی

پروتز (prothesis) یا اندام مصنوعی را وسیله ای مصنوعی می‌نامند که هنگامی که دست یا پا قطع می شود یا قسمتی از اندام به علتی وجود ندارد (AMPUTATION) یا در اثر عواملی مثل بیماری های دیابت، تروما، سرطان و بیماری های عروقی و همچنین صدمات و آسیب های ناشی از حوادث جاده ای و محیط کار از بین رفته‌ اند. پروتز ها ایفای نقش می کنند و در توانبخشی به بیمار تاثیر بسزایی دارند، پروتز ها در طیف های وسیعی ساخته شده و بیشتر آنها شبیه اندام واقعی هستند.

دریافت وقت آنلاین از کلینیک پیکره مشهد

محل قرار گیری پروتز ها به گونه ای است که یا پوشیده می شوند یا از طریق جراحی روی بدن بیمار کاشت و ثابت می شوند. پروتز های اندام ممکن است یک قسمتی، دو یا چند قسمتی بوده و بین قسمت های آن مفصل متحرک وجود داشته باشد. پروتز های دو یا چند قسمتی باید به گونه ای باشد که با مفصل باشند و همراه موتوری ساخته شود که با دستور فرد حرکت کند.

دسته بندی پروتز ها

به طور کلی پروتز ها به دو دسته زیبایی یا اندامی تقسیم می شوند.

۱-پروتز های زیبایی که با هدف زیبایی ساخته و تولید می شوند و بیشتر تاثیر روی زیبایی ظاهری دارند و  یا اکثرا کارایی نداشته و یا از کارایی کمی برخوردار است مانند پروتز انگشت مصنوعی، پروتز سینه، پروتز گوش و ……

۲-پروتز های اندامی نیز به دو بخش پروتز اندام تحتانی و پروتز اندام فوقانی تقسیم می شوند. پروتز های اندامی علاوه بر تاثیری که بر زیبایی ظاهری دارند. دارای عملکردهای کاملا موثر و طبیعی می باشند به عنوان مثال شامل پروتز پای مصنوعی، بالای زانو، زیر زانو، بالای آرنج، زیر آرنج و دست مصنوعی هستند. ساخت پروتز اندام تحتانی دو روش پروتز اگزو اسکلتال exoskeletal prothesis (پروتز با ساختار سخت بیرونی) و پروتز اندو اسکلتال endoskeletal prothesis (پروتز با ساختار سخت درونی) وجود دارد.

مراحل ساخت پروتز

مراحل ساخت پروتز و اندام مصنوعی به این صورت است که اندازه گیریه انتهای عضو قطع شده و عضو سالم مقابل توسط کارشناس انجام می شود. در این مرحله به هیچ وجه نباید اندام اسیب دیده یا ترشحی وجود داشته باشد به همین دلیل باید پس از گذراندن مرحله التیام آسیب ها قالب گیری انجام شود و سپس به ساخت قالب گچی می پردازیم و ساخت سوکت و اتصال بدنه صورت می گیرد و در انتها تنظیم پروتز انجام می شود و در صورت نیاز پوشیده یا کاشته می شود.

در روش ساخت پروتز اگزو اسکلتال ساختار پروتز به صورتی است که از پوشش سخت تشکیل شده است که مقاومت و زیبایی شکل ظاهری از نکات حائز اهمیت می باشد. جنس اکثر این نوع پروتز ها لامینه پلاستیکی می باشد و به علت محدودیت ایجاد شده در قطعات به کار رفته در این روش باعث ایجاد وزن بیشتر و سنگین تری نسبت به روش اندو اسکلتال شده است از این رو از دوام بیشتری برخوردار است به همین دلیل این پروتز مخصوص افرادی است که قصد استفاده طولانی تر از یک پروتز را دارد، طراحی و ساخته می شود.

در پروتز های اندو اسکلتال برخلاف پروتز های اگزو اسکلتال از دوام کمتری برخوردار هستند. در ساخت و طراحی این پروتز ها از قطعات مختلفی نظیر میله های سبک، روکش های انعطاف پذیر از جنس فوم و ابر استفاده شده است که قابلیت برداشتن و یا تعویض دارد به همین علت این پروتز ها مناسب افراد مختلف با فعالیت بالا هستند.

پروتز اندام فوقانی

به پروتز در اندام فوقانی میپردازیم که برخلاف تصور بسیاری از افراد معمولا گزینه های مختلفی برای آن وجود دارد. استفاده از این پروتز ها به عوامل مختلفی نظیر سطحه قطع عضو، شیوه زندگی بیمار وابسته است.

پروتز های اندام فوقانی شامل پروتز مچ دست پروتز، انگشت دست، پروتز آرنج، زیر آرنج و بالای آرنج می باشد. نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که می بایست این پروتز ها را برای حصول بهترین نتیجه و با توجه به نیاز بیمار انتخاب شود.

انواع پروتز اندام فوقانی

۱- پروتز منفعل

پروتز منفعل یا پروتز زیبایی که بهترین گزینه برای افرادی است که نیازمند پروتزی محکم با ماندگاری بالا هستند. که این پروتز ها می توانند از موادی نظیر سیلیکون ساخته شوند و بیشتر آنها محدود به تنظیم دستی هستند. در نتیجه بیشتر برای اهداف زیبایی انتخاب می شوند و به اندازه سایر گزینه های پروتز های اندام فوقانی یا بازو کاربردی نیستند. در عوض برای افراد قطع عضو در ناحیه انگشتان ساخت انگشت مصنوعی گزینه ای بسیار مناسب است.

برای تولید و ساخته پروتز های مخصوص اندام های فوقانی یک روشه پایه یا ثابت وجود ندارد. زیرا وقتی یک نفر دچار قطع عضو می شود در قسمت فوقانی نمی تواند از پروتز شخص دیگری که از همان ناحیه دچار قطع عضو شده استفاده کند بنابراین پروتز ها باید با توجه به اندام فرد اسیب دیده ساخته شود.

۲- پروتز های وابسته به نیروی بدن

پروتز های وابسته به نیروی بدن هستند که معمولا ترکیبی از عضلات بالای بدن به اندام های فرد است که همراه با یک کابل همه با هم دیگر در ارتباط هستن. این پروتز تحت تاثیر اعصاب بدن هستند و با کشش عضلات تغییراتی که در کابل ایجاد می شود دارای دو حالت پیش فرض هستند ۱- حرکت خودکار ۲-حرکت دستی

این دستگاه ها دارای بدنه ای هستند که با استفاده از سیستم های کابلی و با مهارتی عمل میکنند که بیمار با استفاده از حرکات بدن و حرکت دادن شانه ها یا بازو ها برای کشیدن کابل و ساخت دستگاه ترمینال دستی قلاب و یا پیشران باز میگرداند که برای طبیعی به نظر رسیدن دست ها در این پروتز اندام فوقانی از قلاب ها کمک میگیریم که برای پروتز های دو طرفه مفید هستند.

۳- پروتز دارای قدرت خارجی یا مایو الکتریک

نوعی از پروتز ها که از باتری انرژِی میگیرد این پروتز میانگین سیگنال های EMG تولیدی عضلات هنگام انقباض دریافت میکند و با توجه به آن دستور حرکت می دهد که سبب پوشش عملکردی و قدرت حرکتی میشود همچنین کمک می کند به افزایش قدرت بازسازیه توان عملکردی از دست رفته می شود و همچنین باعث حذف یا کاهش باندکشی و ارائه قدرت بیشتر همچنین دامنه حرکتی گسترده ای را به بیمار می دهد و در ادامه این نوع پروتز شباهت زیادی به بازوان واقعی دارد.

۴- پروتز های بادی پاور یا مکانیکی (پروتز های مکانیکی)

پروتز‌هایی هستند که با کمک سیستم های حرکتی کار میکنند و از طریق حرکت ارادی بدن قابل کنترل هستند و سبب باز و بسته شدن ارادی دستگاه مکانیکی می گردد و در گروه پروتز های اندام فوقانی پروتزی بسیار کاربردی شناخته شده است.

ساخت و طراحی پروتز‌های مصنوعی در مشهد

ساخت و طراحی پروتز های مصنوعی در مشهد به صورت تخصصی توسط کلینیک تخصصی فنی ارتوپدی پیکره صورت می گیرد که با استفاده از انواع پروتز های زیبایی همینطور پروتز های اندام تحتانی و فوقانی در مراحل مختلف با توجه به بهبود شرایط بیمار پیش می رود.